Müjde Işıl – “Bu hayatta yaptıklarımız sonsuzlukta yankılanır” demişti Maximus, ordusunu savaşa hazırlarken. Ridley Scott direktör olarak, Maximus’u canlandıran Russell Crowe da oyuncu olarak yaptıklarıyla sonsuzlukta yankılanıyor ve yankılanacak. Lakin bu, 90’ına merdiven dayamış Scott’a kâfi gelmemiş görünüyor ki 2000 tarihli başyapıtı “Gladyatör”ün devam sinemasını çekti, neredeyse çeyrek asır sonra. “Top Gun” ve “Beetlejuice” üzere yıllar yıllar sonra gelen bir devam sineması. Üstelik bu sefer yalnızca sevilen ya da tanınan bir ana akım sinemasının değil, çağdaş bir başyapıtın devamı var karşımızda.
Ridley Scott’ın neden ikinci sinemaya soyunduğu konusunda iki sebep öne çıkıyor. Öncelikle teknolojinin ilerlemesiyle birinci sinemada yapamadıklarını, gerçekleştiremediği hayallerini hayata geçirmek istemiş. Örneğin birinci sinemada kullanmayı istediği fakat efektle çok değerliye mal olacağı için vazgeçip kaplana dönüştürdüğü gergedanı devam sinemasına koymuş. O da yetmemiş, bugünkü imkânların elverdiğince Orta Dünya’dan fırlamış üzere görünen devasa maymunları da eklemiş sinemaya. Kolezyum’u suyla doldurtup çinde gemi savaşı yaptırması da Scott’ın çeyrek asır sonra çektiği devam sinemasına eklediği yenilik.
‘Öteki’nin cephesi
Diğer sebep ise daha çok saygıyı hak ediyor. Birinci sinemanın barbar dediği ‘öteki’nin cephesinden bakıyor ikinci sinema. Afrika topraklarını işgal ediyor Roma orduları bu defa. Başkahraman Hanno’nun, Roma İmparatorluğu için “İşgal edip barış getirdiklerini söylüyorlar” demesi, emperyalizmin Orta Doğu ve Afrika maksadına gönderme. Marcus Aurelius’un adil ve huzurlu Roma hayali ise ABD’nin suikasta kurban giden efsanevi başkanı JFK’nin Camelot hayaline benziyor. Bunlara ek olarak Scott, sinemalarında vurgulamayı sevdiği fakat birinci sinemadaki erkekler dünyasında pek alanı olmayan güçlü bayan imajını, ikinci sinemada kısa bir sahnede de olsa Hanno’nun savaşçı eşi üzerinden veriyor.
İkinci sinemanın senaryosu, Scott’un yakın vakitte çektiği “All the Money in the World/Dünyanın Bütün Parası” ve “Napolyon”un da senaryolarını yazan David Scarpa’ya ilişkin. Birinci sinemanın üzerine fazla bir şey eklememiş Scarpa. Daha doğrusu, ekleyecek ya da düzeltecek bir eksiklik, boşluk yok birinci sinemada. İkinci sinema, öncülünün adımlarını takip ediyor: Savaş, esir düşme, gladyatör olma ve intikam. Birinci sinemanın senaristleriyle çalışılsa sonuç daha efektif olurdu muhtemelen. Devam sinemasının, birinci sineması geçmek üzere bir baskınlığı yok aslında. Başından sonuna birinci sineması yücelterek, onu referans alarak ilerliyor kıssa. Öncülünün ihtişamını yakalayamasa da kendi kozmosunu kurmayı başarıyor doğrusu. Commodus yerine ikiz imparator var berbatlığı temsilen. Maximus’un ruhunu ise Pedro Pascal’ın canlandırdığı Marcus Acacius’da görüyoruz. Pascal’ın muvaffakiyetle canlandırdığı bu karakter ise öyküden çok çabuk çıkarılıyor. “Galyatör II” başyapıtın devamı değil de epik bir sinema olarak izlenirse daha sürükleyici ve keyifli. Birincisi kadar vurucu olmasa da yeni bir mottosu bile var: “Bizim olduğumuz yerde mevt yok; vefatın olduğu yerde biz yokuz.” Scott’ın 90’ına yaklaşırken vizyonunu taze tutabilmesi takdire şayan. Tekrar de “Gladyatör II” savaş sahnelerinde, gladyatör dövüşlerinde ve bilhassa de finalde, birinci sinemanın epey gerisinde kalıyor.
Yeni gladyatör
Paul Mescal’ın yeni gladyatör olacağı netleştiğinden beri genç oyuncu ile orjinal gladyatör Russell Crowe karşılaştırıldı daima. Ortada karşılaştırmayı gerektirecek bir durum yok aslında. Crowe’un oyunculuk gücü ve karizması tepede duruyor. Mescal çocuksu yüzünün dezavantajını kapatıyor ve elinden geleni yapıyor. Köle tüccarı Macrinus’u canlandıran Denzel Washington’ın performansı yurt dışında çok beğenildi ve hatta üçüncü Oscar’ını kazanabileceği bile argüman ediliyor. Washington’ın bu sinemadaki performansında, aktörün alıştığımız oyunculuğunu aşan bir durum yok lakin karakterinin, sinemadaki en ayrıntılı yazılmış kişi olmasının avantajını yaşıyor.
“Gladyatör II” gişede nasıl ilerler, Oscar’da bahtı ne olur, net bir şey söylemek sıkıntı ancak Hans Zimmer’ın “Now We are Free” bestesinin hâlâ en düzgün sinema müziklerinden biri olmasının ve “Gladyatör”ün eskimeyen anlatısının sinemaya ışık tutmasının, zihnimizin bir köşesinde duracağı kesin.