28. İstanbul Tiyatro Festivali sona erdi

T24 Kültür Sanat

İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) tarafından düzenlenen 28. İstanbul Tiyatro Şenliği sona erdi. Mehmet Birkiye‘nin küratörlüğünde gerçekleştirilen 28. İstanbul Tiyatro Şenliği’nin programında yer alan 19 tiyatro, performans ve dans gösterisini toplam 30 bine yakın kişi izledi.

İzleyicilerine klasik yapıtlardan yenilikçi tiyatro yorumlarına, Japon butoh dansından güçlü dramatik üretimlere, memleketler arası şovlardan yerli prömiyerlere uzanan güçlü bir program sunan şenlikte tiyatroseverler, günümüz sahne sanatlarına taraf veren direktör ve koreografların yapıtlarını izleme fırsatı buldu ve dünyada sahne sanatlarının geleceğine istikamet veren isimlerin yanı sıra ülkemizde uzun müddettir beklenen yeni üretimlerle da tanışma imkânına sahip oldular.  

Açılışını Melih Cevdet Anday‘ın, külliyatındaki kıymetine karşın bugüne kadar nadiren sahnelenmiş Müfettişler’i ile yapan 28. İstanbul Tiyatro Şenliği şenliğin yerli üretimlerinde Türkiye tiyatrosundan genç nesil müellifler, direktörler ve oyuncular ile özgün ve yeni metinler öne çıkarken Aslıhan Gürbüz, Erkan Kolçak Köstendil, Kadir Çermik, Burak Altay, Salih Bademci, Bülent Şakrak, Funda İlhan ve Deniz Celiloğlu da ortalarında olduğu pek çok tecrübeli oyuncu da bu yıl şenlik sahnesinde izleyicilerle buluştu.

22 Ekim – 19 Kasım tarihleri ortasında gerçekleştirilen şenlik programında, günümüz tiyatrosuna farklı soluklar getiren yeni yerli üretimlerden bir seçkiye yer verildi. Şahika Tekand, Ebru Nihan Celkan, Yiğit Sertdemir, İhtimam Yula, Levent Tülek, Kerem Kurdoğlu, Tuğçe Ulugün Tuna, Engin Hepileri, Nagehan Gürkan, Elif Temuçin, Halil Babür, Güray Dinçol, Ümit Erlim, Başak Kıvılcım Ertanoğlu, Michael Lider, Selin Şenköken‘in imzalarını taşıyan üretimler prömiyerlerini şenlikte yaparak izleyicinin beğenisine sunuldu. Şenlikte bu yıl ayrıyeten, Gülriz Sururi-Engin Cezzar Tiyatro Teşvik Mükafatı ile desteklenen Haberci ve İKSV Genç Sanatçı Fonu’yla desteklenen üç yeni yerli oyun sahnelendi.

Şehre yayılan 28. İstanbul Tiyatro Şenliği bir ay boyunca tiyatro ve dans rüzgârı estirdi. İstanbul’un iki yakasında; Alan Kadıköy, Arter Karbon, Cemal Reşit Rey Konser Salonu, DasDas, Fazilet Otopark, Harbiye Muhsin Ertuğrul Sahnesi, Metrohan, Hope Alkazar, Maximum UNIQ Hall, Üsküdar Monopol Sahnesi ve Güçlü PSM olmak üzere 11 farklı yer şenlik izleyicilerle bir ortaya geldi.

Festival, şovların yanı sıra izleyicilere fiyatsız çeşitli yan etkinlikler de sundu. Hope Alkazar’da “Semimaru ile Butoh Dansına Giriş” başlıklı dans atölyesi ve DasDas’ta “Declan Donnellan ve Nick Ormerod ile Aktör ve Mekân” başlıklı atölyeler düzenlendi.

İKSV Alt Kat ise şenlik kapsamında TEGV işbirliğiyle ve kişisel iştirakçilerle Baba Sahne’de çocuklara özel Sevinç Erbulak ile Kitap Okuma ve Tiyatro Sahnesi Keşfi aktifliğini düzenledi. 4-9 yaş ortası 110 çocuğun katıldığı atölyelerde, çocuklar, İKSV’nin 2019’da çocuklar için yayımladığı Tiyatroda Bir Gün kitabının müellifi Sevinç Erbulak’la, tiyatronun sahne gerisini, bir oyunun nasıl gerçekleştirildiğini deneyimledi.  

Festivalin Onur Mükafatı Müjdat Gezen’e sunuldu

28. İstanbul Tiyatro Şenliği Onur Mükafatı, 5 Eylül Perşembe günü The Marmara Otel Taksim’de düzenlenen bir merasimle tiyatro oyuncusu ve eğitmeni Müjdat Gezen’e sunuldu.

Festival, izleyicileri dünyadan yeni şovlar ve yeni keşiflerle buluşturdu

Festival, her yıl olduğu üzere bu yıl da dünya tiyatrosundan çarpıcı örnekleri izleyiciyle buluşturdu. Bilhassa sıradışı Shakespeare yorumlarının öne çıktığı programda Almanya, Fransa, Romanya, Sırbistan ve Japonya’dan eserler yer aldı. Dünyanın en esaslı tiyatrosu kabul edilen Comédie-Française birinci Türkiye ziyaretini, dünyanın en değerli tiyatro şenliklerinden Avignon Şenliği’nin yöneticisi Tiago Rodrigues’in yönettiği Hekabe, Hekabe Değil isimli oyunla 28. İstanbul Tiyatro Şenliği kapsamında yaptı ve izleyicileri büyüledi. Şenlik, Japonya-Türkiye diplomatik bağlantılarının 100. yılı kutlamaları vesilesiyle Japon butoh dansının büyük ustası Ushio Amagatsu’yu, topluluğu Sankai Juku’nun Utsushi başlıklı gösterisiyle birinci kez ülkemizde ağırladı. Ayrıyeten, şenliğe her gelişi büyük heyecan yaratan topluluk Schaubühne Berlin, on yılın akabinde direktör Thomas Ostermeier’in idaresinde, yıldız oyuncu Lars Eidinger’in başrolünde oynadığı III. Richard’ı; şenlik izleyicisinin geçmiş yıllardan hatırlayacağı bir diğer büyük direktör Declan Donnellan, Marin Sorescu Ulusal Tiyatrosu ile birlikte sahneye koyduğu Hamlet ve tüm dünyada izleyicileri derinden etkileyen Nikita Milivojević ise Sırbistan Ulusal Tiyatrosu oyuncularıyla sahneye koyduğu gerçeküstü bir Macbeth ile şenlikte izleyicilerle buluştu.  

Yerli sahnenin yesyeni oyunları şenlikte prömiyer yaptı

Tiyatromuzun dikkat cazip isimlerinden Ebru Nihan Celkan ve Nagihan Gürkan‘ı birinci sefer bir ortaya getiren Loop, usta oyuncu Berfu Öngören ile sinema ve televizyon dünyasının beğenilen ismi Uğur Karabulut ile birlikte Alan Kadıköy’de sahnelendi.  

Ülkemizde ilgiyle takip edilen Mayenburg’un kaleminden, Schaubühne Berlin ve Young Vic üretimlerinde övgüler toplayan oyunu Gecediyarı, ülkemizde birinci defa Siyah Beyaz ve Renkli oyuncuları ile, Alan Kadıköy’de izleyicilerle buluştu.

Yazar, direktör, oyuncu, sahne dizayncısı olarak pek çok mükafatın sahibi Yiğit Sertdemir, beş yıllık bir ortadan sonra kaleme aldığı birinci oyun Bagajdaki Balta ile şenliğe konuk oldu. 2022 Afife Tiyatro Ödülleri’nde Yılın En Başarılı Bayan Oyuncusu seçilen Pınar Güntürkün ile Aziz Caner‘i buluşturan Bagajdaki Balta prömiyerini şenlikte Alan Kadıköy’de yaptı.

Tiyatromuzun çınarlarından Ayşe Emel Mesci’nin yönettiği ve “dördüncü duvarı” ortadan kaldırarak izleyicileri de yaratıcı seyahatine dahil eden, Heiner Müller‘in 1982’de Berlin Duvarı yıkılmadan evvel kaleme aldığı Medea–Material, Ankara ve İstanbul Devlet Tiyatroları işbirliğiyle Üsküdar Monopol Sahnesi’nde birinci defa Türkçe sahnelendi.

Çağdaş dans alanında ülkemizin önde gelen isimlerinden bol ödüllü koreograf, dans ve performans sanatkarı, akademisyen Tuğçe Tuna’nın, Ortaçağ’da Avrupa’da baş gösteren, bilim insanlarının hala çözemediği gizemli bir salgından ilham alan, vücudu insanın şahsî siyasetini inşa ettiği bir alan olarak pahalandıran yeni yapıtı Dans Salgını, Arter Karbon’da sahnelendi.

Festival “Bu İşte Bir Bayan Var” kısmıyla bayan üretimini sahneye taşıdı

İstanbul Tiyatro Şenliği programında, konusunu bayan öykülerinden alan ve/veya yazarı, yönetmeni, oyuncusu bayan olan oyunlardan bir seçki, bayan üretiminin ve bayan bakış açısının daha görünür kılınması emeliyle, Odeabank’ın tema sponsorluğundaki “Bu İşte Bir Bayan Var” başlığı altında izleyicilere sunuldu.

Kadın ve erkeğin klâsik rollerini sorgulayan Henrik Ibsen imzalı Nora (Bir Bebek Evi) yeni neslin heyecan veren temsilcilerinden Selin Şenköken’in direktörlüğünde sahnelendi. Crown dizisinin beşinci dönemine da katkıda bulunan Maddison Willing‘in müziklerine imza attığı, oyuncu takımında Tuğçe Altuğ, Deniz Celiloğlu, Hasret Öçalmaz Jak Cem Avnayim, Emrah Özdemir, Işıl Dayıoğlu’nun yer aldığı oyun, bir yandan feminist bir metin kabul edilmekle birlikte öteki yandan Nora’nın öyküsünde her bireyin toplumsal baskılara karşı kendini özgürce var edebilme gayretini anlatıyor. Ödüllü tiyatro ve sinema oyuncusu Tuğçe Altuğ’un öncelikli olarak bayan öyküleri anlatmak için kurduğu Tiyatro Circa’nın birinci imali Nora (Bir Bebek Evi), yüksek katkıda bulunan yer sponsoru Şiddetli PSM’nin takviyesiyle Kuvvetli PSM Turkcell Platinum Sahnesi’nde izleyicilerle buluştu.

 Bol ödüllü topluluk Tiyatro BeReZe’nin, Çehov‘un Martı’sından uyarladığı yeni üretimi Martı mıyım?

Sezin Akbaşoğulları, Sanem Öge, Tolga İskit, Nazlı Bulum ve Erkan Uyanıksoy izeyiciler bir oyunculuk şöleni yaşatan oyun Alan Kadıköy ve Kadıköy Belediyesi’nin bedelli işbirliğiyle Alan Kadıköy’de, izleyiciyle bir ortaya geldi.

Festivalden yesyeni bir kısım: Yeni Arayışlar 

Direklerarası Tiyatro Ödülleri’nde Kasap ve HE-GO ile iki kere Yılın Oyun Muharriri seçilen, HE-GO ile ayrıyeten Üstün Akmen Tiyatro Ödülleri’nde Yılın Yerli Oyun Müellifi Ödülü’nü alan Halil Babür‘ün yazıp yönettiği Linçler ve Dudaklar, çarpıcı anlatısı ve sahnelemesiyle geçtiğimiz şenliğin favorilerinden Çirkin’in imalcisi Dolkun Production ile prömiyerini Yeni Arayışlar kısmında yaptı. İKSV 50. Yıl Genç Sanatçı Fonu ile desteklenen oyun, İstanbul Devlet Tiyatroları’nın pahalı işbirliğiyle, İDT Üsküdar Monopol Sahnesi’nde izleyiciyle buluştu.

2016’da birinci oyunu Şatonun Altında ile Macbeth‘i hizmetlilerinin gözünden anlatan Fizikî Tiyatro Araştırmaları bu sefer Gülriz Sururi-Engin Cezzar Tiyatro Teşvik Mükafatı takviyesiyle üretilen ve İKSV 50. Yıl Genç Sanatçı Fonu ile desteklenen Antik Yunan tragedyalarından hareketle Pınar Akkuzu ve Aslı Ekici tarafından tekrar yazılan ve Güray Dinçol tarafından yönetilen, Haberci Üsküdar İnhisar Sahnesi’nde sahneledi.

Zeynep Kaçar’ın Attilâ İlhan ve Notre Dame de Sion Edebiyat Mükafatlarını kazanan romanından uyarlanan Yalnız, geçen dönem Treplev ile beğeni toplayan Başak Kıvılcım Ertanoğlu ve Ümit Erlim’in yorumuyla sahneye taşındı. İKSV 50. Yıl Genç Sanatçı Fonu ile desteklenen oyun, Üsküdar İnhisar Sahnesi’nde tiyatroseverlerle bir ortaya geldi.  

Festivale özel: İstanbul Mon Amour / Senden Bana Hayır Gelmez Hoş İstanbul 

Festivalin özel üretimi, her yıl tiyatroseverlere farklı bir kurguyla İstanbul’un tarihi yerleri ortasında içinde, kalbinde, günübirlik bir tiyatro gezintisi yaşatan ve bu sefer alt başlığını Cahit Irgat’ın İstanbul şiirinden alan İstanbul Mon Amour, Beyoğlu’ndaki üç farklı yerde eşsiz bir seyahate dönüştü. Tiyatromuzun en güçlü isimlerinden dördünün müellif ve direktör olarak bir ortaya geldiği İstanbul Mon Amour I Senden Bana Hayır Gelmez Hoş İstanbul’da Bülent Şakrak, Salih Bademci ve Funda İlhan‘ın etkileyici performanslarıyla kentin yeknesak gürültüsünün bastırdığı sesleri, karmaşasının görünmez kıldığı yaşantıları Metrohan, Hope Alkazar ve Fazilet Otopark’ta sahneye taşıdı.

Festival çocukları da unutmadı

28. İstanbul Tiyatro Şenliği ve İKSV Alt Kat, çocukların tiyatronun büyülü dünyasını keşfetmesi için Baba Sahne’de gerçekleşen Sevinç Erbulak ile Kitap Okuma ve Tiyatro Sahnesi Keşfi atölyelerini gerçekleştirdi. Etkinliklerde 4-9 yaş ortası çocuklar, tiyatronun sahne ardını, bir oyunun nasıl gerçekleştirildiğini, İKSV’nin 2019’da çocuklar için yayımladığı Tiyatroda Bir Gün kitabının müellifi Sevinç Erbulak’ın anlatımıyla deneyimlediler. Beğenilen Eyce’nin resimlediği, yayın yönetmenliğini Burcu Ural Kopan‘ın üstlendiği kitap, Bernard van Leer Vakfı’nın dayanağıyla, Boğaziçi Üniversitesi’nden Prof. Dr. Feyza Çorapçı‘nın danışmanlığında hazırlanmış ve Türkçe, İngilizce ve Arapça olarak üç lisanda basılmıştı. 

Genco Erkal şenlikte anıldı

28. İstanbul Tiyatro Şenliği, tiyatromuzun en esaslı ve uzun soluklu kurumlarından Dostlar Tiyatrosu’nun kurucusu, tiyatro tarihimizin en değerli isimlerden, 31 Temmuz 2024’te kaybettiğimiz Genco Erkal için bir anma aktifliği düzenledi. 16 Kasım Cumartesi ENKA Oditoryumu’nda gerçekleştirilen buluşmada, İstanbul Tiyatro Şenliği’nde çok özel bir yeri olan Genco Erkal, dostlarıyla birlikte anıldı. Onu “Tiyatromuzun en güçlü maratoncusuydu” diye nitelendiren Prof. Dr.  Ayşegül Yüksel’in açış konuşmasının akabinde Doç. Dr. Ferdi Çetin’in moderatörlüğünde Prof. Dr. Dikmen Gürün, Zeynep Oral, Seçkin Selvi, Tülay Günal, Meral Çetinkaya ve Yiğit Özatalay, Erkal’ın sanat hayatını anlattı. Akabinde Selçuk Metin’in Vehbi Koç Vakfı Ödül Merasimi için hazırladığı kısa belgesel gösterildi.

---

‘Görünmeyen Cemaat: Mürideler’in müellifi ve ‘Kızıl Goncalar’ dizisinin danışmanı Filiz Gazi, tarikatlarda bayanlara biçilen hayatları anlattı